NRC: Bankrekeningen Nederlandse burgers gesloten door Amerikaanse belastingwetgeving

Volgens het NRC Handelsblad hebben tientallen Nederlandse burgers die onbedoeld ook Amerikaan zijn, de afgelopen weken gehoord dat hun rekening bij Nederlandse banken wordt afgesloten.

Tientallen Nederlanders raken de komende maanden hun bankrekening kwijt, als gevolg van Amerikaanse belastingwetgeving. Zij zijn slachtoffer van zeer strenge Amerikaanse belastingwetgeving en afspraken over de handhaving daarvan met de Nederlandse overheid.

Voor oud KLM-piloot Ronald Ariës (62) breken er financieel moeilijke tijden aan. Eind november verliest hij zijn bankrekening bij Regiobank. En een rekening openen bij een andere bank zit er voor hem niet in; pinnen en rekeningen betalen wordt dan onmogelijk.

En waarom? Omdat Ariës per toeval in de Verenigde Staten werd geboren. En hij zich er niet bij neerlegt dat hij daardoor belastingplichtig is in de VS.

Ariës voelt zich in de steek gelaten door zijn bank, maar vooral door de Nederlandse overheid.

Nieuwe Amerikaanse wet FATCA

Oorzaak van de problemen is een Amerikaanse wetgeving die in 2014 werd ingevoerd, de Foreign Assets Tax Compliance Act (FATCA), een door de Nederlandse overheid in 2013 afgesloten verdrag met de Amerikaanse staat.

FATCA is eigenlijk bedoeld om belastingontduiking door Amerikanen in het buitenland tegen te gaan. De Nederlandse overheid wisselt voor dat doel met de Amerikaanse belastingdienst (IRS) gegevens uit om belastingontduiking te voorkomen.

Het grote probleem is dat de VS een veel ruimere definitie hanteren van wie belastingplichtig is: iedereen met een Amerikaanse nationaliteit/US person, ook als diegene niet in de VS woont en werkt. 

En mensen zijn in de ogen van de Amerikaanse overheid al Amerikaan/ US Person als ze één Amerikaanse ouder hebben of als ze op Amerikaanse grond geboren zijn.

40.000 onbedoelde Amerikanen in Nederland

Ronald Ariës is zo’n US Person: zijn vader was in 1958 als Nederlandse luchtmachtofficier in de Verenigde Staten gestationeerd en zijn hoogzwangere moeder reisde haar man achterna. Ronald werd daardoor geboren in New Jersey. 

Toen hij één jaar was, keerden hij en zijn ouders terug naar Nederland. Hij ging hier naar school, werd piloot bij KLM en betaalde in Nederland altijd netjes zijn belastingen. Naar schatting zijn er in Nederland ongeveer 40.000 ‘onbedoelde Amerikanen’ zoals Ariës. 

Enkele tientallen daarvan hebben dit najaar gehoord dat ze binnenkort geen bankrekening meer hebben, omdat ze niet hebben meegewerkt met de bank.

Naheffingen van Amerikaanse belastingdienst

Alle financiële instellingen, zoals de Regiobank, werden door het verdrag tussen de Nederlandse en Amerikaanse overheid verplicht om te achterhalen of klanten Amerikaans staatsburger zijn. 

Nederlandse banken spelen vervolgens de gegevens van klanten met de Amerikaanse nationaliteit door aan de Nederlandse Belastingdienst. Die deelt deze gegevens weer met de IRS, de Amerikaanse belastingdienst, zodat die eventueel naheffingen kan opleggen. 

Als banken en financiële instellingen deze gegevens níét doorgeven aan de Amerikanen, komen ze op een zwarte lijst te staan en kunnen ze zware sancties opgelegd krijgen.

En dus krijgen klanten zoals Ariës allerlei vragen van hun bank. Waar hij geboren is. Of hij ‘fiscaal inwoner’ is van een ander land. En, nadat hij bekend had gemaakt dat hij geboren is in de Verenigde Staten: of hij een Amerikaans Tax Identification Number (TIN) of SSN (Social Security Number) kon overleggen, een soort burgerservicenummer. 

Op de cryptische vraag of hij ‘fiscaal inwoner’ is van een ander land antwoordde Ariës ‘nee’. Hij had hij geen idee had dat hij door zijn geboorte in de Verenigde Staten ook daar belastingplichtig zou zijn. 

Enquête Americans Overseas

Daarin is hij niet de enige: in een enquête die belangenvereniging Americans Overseas hield, gaf ruim tachtig procent van de respondenten aan niet te weten wat die vraag van banken betekent. Of dat ze denken dat ze alleen in Nederland ‘fiscaal inwoner’ zijn. 

Op de vraag van Regiobank over zijn Tax Identification Number (TIN)/Social Security Number (SSN) gaf Ariës eerst aan dat hij die ging aanvragen.

Maar toen hij erachter kwam wat de consequenties zouden zijn als hij een TIN zou krijgen en dit doorgaf aan de bank – namelijk dat hij mogelijk belasting moest betalen in de VS – kwam Ariës op deze beslissing terug.

Regiobank sluit rekening onbedoelde Amerikaan

En nu beschuldigt de bank hem ervan dat hij valsheid in geschrifte heeft gepleegd (door te zeggen dat hij geen fiscaal inwoner is van een ander land), belasting ontduikt (omdat hij weigert om een TIN/SSN aan te vragen) en witwast (omdat hij zegt dat hij geen belasting wil betalen in de VS). 

En zonder dat een rechter die beschuldigingen heeft gestaafd, geeft dit Regiobank het recht om afscheid te nemen van een klant, zo bevestigde het Kifid recent. Het financieel klachteninstituut deed uitspraak over de kwestie nadat Ariës hierover een klacht had ingediend tegen Regiobank. 

Had Ariës iets kunnen doen om dat te voorkomen? Volledig voldoen aan de eisen van Regiobank is niet zo eenvoudig. Zo is het verkrijgen van een TIN/SSN voor veel oudere ‘onbedoelde Amerikanen’ niet makkelijk. 

Amerikaanse ingezetenen krijgen automatisch zo’n nummer, net als mensen met een Amerikaanse werkvergunning en onbedoelde Amerikanen die na 1986 in de VS zijn geboren.

Onbedoelde Amerikanen met een eerder geboortejaar moeten een TIN aanvragen, en dat levert een kafkaëske situatie op: de geboortebewijzen die hiervoor nodig zijn, hebben de meeste onbedoelde Amerikanen niet. 

Om in de VS een geboortebewijs aan te kunnen vragen, is een Amerikaans adres nodig. Onmogelijk als je niet in de VS woont. En wat is nog meer nodig voor een geboortebewijs? Een TIN/SSN.

Amerikaans staatsburgerschap opgeven

Ariës had er ook voor kunnen kiezen om afscheid te nemen van zijn ongewenste status als ‘US Person’. 

Dat kost alleen wel 2.350 dollar. En al zou Ariës zijn principiële bezwaren tegen het feit dat hij ‘Amerikaans’ is, opzij zetten en het geld ervoor over hebben: vanwege corona was het Amerikaanse consulaat in Nederland lang gesloten – pas recent zijn de deuren in zeer beperkte mate open. 

Afscheid nemen van het Amerikaans staatsburgerschap zat er daardoor maandenlang niet in.

Als Ariës erin was geslaagd om een TIN te krijgen of om afscheid te nemen van zijn ongewilde status als Amerikaan, had hij de Regiobank tevreden kunnen stellen en zijn bankrekeningen mogen houden. Het probleem is alleen: daarmee was voor hem weer een nieuw probleem ontstaan. Met de Amerikaanse belastingdienst.

Als de Amerikaanse belastingdienst eenmaal de beschikking heeft over iemands TIN/SSN en bankgegevens, kan die namelijk ook belasting gaan heffen. En ook als een persoon afscheid neemt van zijn ‘Amerikaan zijn’ kan er nog steeds een belastingaanslag (exit tax) volgen. Dan kijkt de IRS namelijk of er over de jaren vóór dat afscheid nog belasting verschuldigd is. 

Ariës is ‘onbedoeld Amerikaan’ en wil geen belasting betalen in de VS. En nu beschuldigt zijn bank hem van belastingontduiking. 

Kosten belastingaangifte onbedoelde Amerikanen

Alleen al belastingaangifte doen, zou onbedoelde Amerikanen heel veel geld kosten. Je hebt dan een gespecialiseerde belastingadviseur nodig, aan wie je naar schatting van belangenvereniging Accidental Americans al snel duizenden euro’s kwijt bent – nog even los van het bedrag aan eventueel verschuldigde belasting. 

Die aanslag kan hoog uitvallen, vooral voor ondernemers, mensen met een eigen huis en degenen die zelf voor hun pensioen hebben gespaard. Doel van de FATCA is onder meer om Amerikanen te straffen die hun geld over de grens wegsluizen, waardoor de tarieven voor buitenlandse bedrijfjes, huizen en beleggingen extra hoog zijn.

Voor gevolgen FATCA al jaren gewaarschuwd

Ariës zegt zich goed in te kunnen denken dat in eerste instantie, bij het afsluiten van het verdrag tussen Nederland en de VS, niet nagedacht is over de consequenties voor mensen zoals hij. 

Maar dat die fout niet hersteld wordt door de Nederlandse overheid, vindt hij onbestaanbaar. Er wordt immers al jaren voor de gevolgen gewaarschuwd, door media zoals Reporter Radio en NRC, en in de Tweede Kamer onder meer door Pieter Omtzigt (CDA) en recent door Helma Lodders (VVD).

Wat Ariës ook steekt, is dat zijn bank hem als individuele klant opoffert om aan de Amerikaanse wetgeving te kunnen voldoen. Terwijl het nog niet vaststaat dat banken worden gestraft als ze hun best hebben gedaan om klantgegevens te achterhalen – daarover vinden nog gesprekken plaats tussen banken en de IRS, schreef het ministerie in de recente Kamerbrief over de FATCA-kwestie.

De oud KLM-piloot vecht nu al twee jaar tegen de gevolgen van FATCA en het Nederlandse verdrag met de Amerikanen. Als Ariës om hulp vraagt – bij onder meer de Nationale Ombudsman, de AFM en Kifid – verwijzen instanties naar elkaar. En uiteindelijk helpt niemand. 

Meer informatie over gevolgen Amerikaanse belastingwetgeving voor onbedoelde Amerikanen

Wij, de oprichters van Americans Overseas, zijn geboren in Nederland en hebben onze Amerikaanse nationaliteit gekregen via onze (Amerikaanse) moeder.

Toen wij rond 2013 voor de eerste keer over het belastingverdrag Nederland Amerika hoorden, heerste er bij ons ongeloof (dit kan toch niet waar zijn), woede (waarom kan men dit zomaar doen), angst (krijg ik nu boetes of problemen), en paniek (wat moet ik doen).

Het is (helaas) wel waar dat er een Amerikaanse belastingplicht is voor Nederlanders die de Amerikaanse nationaliteit door geboorte hebben verkregen. Er was voor ons geen informatie van de lokale overheid, het consulaat verwees ons naar de IRS, en de IRS was ondoordringbaar.

Neem nu contact op voor meer informatie

Artikel uit NRC Handelsblad

Een versie van dit artikel verscheen op 15 oktober 2020 in NRC Handelsblad. Op dit artikel rust auteursrecht van NRC Media BV, respectievelijk van de oorspronkelijke auteur.