Help ik ben Amerikaan! (Financieel Dagblad)

9 min
Gepubliceerd op: 29-05-2016 Laatst gewijzigd op: 18-03-2024

Het begon met de jacht op rijke Amerikaanse zwartspaarders in Zwitserland. En nu moeten tienduizenden Nederlanders die toevallig ook een Amerikaans paspoort of greencard hebben, ook al door een dure bureaucratische mallemolen.  Het Financieel dagblad schreef over deze Nederlanders met een Amerikaans paspoort.

Miljoenen mensen hebben in de geschiedenis alles opgeofferd om ‘US citizen’ te worden. Maar nu Washington de strijd heeft aangebonden met belastingfraudeurs, begint het felbegeerde paspoort van ‘the land of the free’ voor sommigen een loden last te worden. Tienduizenden Nederlanders met een Amerikaans paspoort zijn de dupe.

Want de VS hebben een raar belastingsysteem, dat verder alleen in Eritrea voorkomt. Amerikaanse burgers moeten altijd aangifte doen, ook als ze nooit in de VS hebben gewoond of gewerkt of als ze een dubbele nationaliteit hebben. De plicht tot aangifte geldt zelfs voor 100% Nederlanders met een nog geldige greencard, een soort verblijfsvergunning.

FATCA

Lange tijd trokken maar weinig buitenlandse ‘Amerikanen’ zich iets aan van de aangifteplicht. Maar nu is er Fatca (Foreign account tax compliance act), de in 2010 aangenomen wet om zwartspaarders overal ter wereld te kunnen opjagen. Die wet treft behalve bovengenoemde greencardhouders ook Jan Modaal die door toeval (geboorteplaats, Amerikaanse ouders) Amerikaan is.

Want Nederland werkt sinds vorig jaar mee aan Fatca. Banken zijn verplicht door te geven wie van hun klanten ‘Amerikaans persoon’ zijn. Via de Nederlandse fiscus gaat die informatie eind dit jaar naar Amerika.

Dat moment moet je voor zijn, adviseert Daan Durlacher. Deze ondernemer, Apeldoorner van geboorte, maar met een Amerikaans paspoort door een ouder, weet waarover hij praat. Om in het reine te komen met de IRS, de Amerikaanse belastingdienst, ging hij aangifte doen en bleken in Amerika verkopen van Nederlandse bv’s opeens belast te zijn.

‘De aanslag was eerst zeer fors. Ik heb toen een Amerikaanse accountant in de arm genomen. Uiteindelijk moest ik een fractie daarvan betalen. Toen dat gelukt was, heb ik wel een feestje gebouwd.’

Americans Overseas

Durlacher richtte begin dit jaar samen met Michael Littaur, een lotgenoot, AmericansOverseas.info op. Dat bedrijf probeert het dreigende probleem onder de aandacht te brengen van de overheid en vooral van de ‘Amerikaanse personen’ in Nederland. Die laatsten krijgen ook advies over wat ze moeten doen.

Eigenlijk is de ‘Amerikaanse burger’ in overtreding, als hij na lang dubben toch aangifte gaat doen. Er is nu een inkeer­regeling. Wie plechtig verklaart nooit geweten te hebben van zijn plicht, krijgt geen boete en hoeft ‘slechts’ over de afgelopen drie jaar aangifte te doen. Anders is het zes. Hoe lang de regeling blijft, weet niemand, waarschuwt Durlacher.

Nederlanders met Amerikaans paspoort

Hij denkt dat in Nederland 33.000 Nederlanders met een Amerikaans paspoort wonen, plus nog 70.000 à 100.000 mensen met een greencard. Stuk voor stuk zijn ze aangifteplichtig.

‘Ik denk dat 70% tot 80% dat niet eens weet’, zegt Durlacher. Daar begint verandering in te komen: door vragen van banken en door publiciteit over het onderwerp heeft Americans Overseas al veel Nederlanders met een Amerikaans paspoort kunnen helpen.

De meesten kan hij geruststellen: een gewone werknemer of kleine zelfstandige met weinig of geen beleggingen heeft weinig te vrezen. Nederland en de VS hebben een verdrag gesloten om dubbele belastingheffing te voorkomen. De aangifteplicht blijft, maar de aanslag is nul.

Bureaucratische hobbels

Tot zover het goede nieuws. Slecht nieuws is dat de bureaucratische hobbels fors zijn. Ten eerste is het aangifteformulier voor velen te ingewikkeld om zelf in te vullen, zeker de eerste keer. ‘Je moet echt iemand hebben die het Amerikaanse belastingrecht kent’, zegt Durlacher. ‘Die vragen € 200 tot € 300 per uur, en rekenen al snel tien uur werk.’ Zijn bedrijf onderhandelt met adviseurs voor een aanzienlijk lager all-intarief.

Bovendien moet je een Social Security Number hebben, net als ‘gewone’ Amerikanen. Dat is een (eenmalige) langlopende procedure.

Problematischer wordt het bij beleggingen. De Amerikanen kennen geen vermogensbelasting zoals in Nederland, maar belasten wel beleggingswinsten, inclusief winst bij verkoop van de eigen woning.

Verder krijgt Durlacher signalen dat banken soms moeilijk doen over Amerikaanse klanten. ‘In het begin waren ze paranoïde en wilden ze klanten soms helemaal uitschrijven. Nu kun je nog wel een betaalrekening hebben, maar een beleggings­rekening willen ze niet. Dat geldt ook voor beleggingshypotheken.’

Woordvoerder Reinier Steffens van ING beaamt dat de bank geen beleggingsproducten meer aanbiedt aan Amerikanen. ‘Dat staat los van Fatca, maar heeft te maken met een andere wet. Wij mogen aan “US persons” alleen beleggingsdiensten aanbieden als we in Amerika als broker geregistreerd staan.’

Zo veel gedoe en zulke hoge kosten

Zo veel gedoe en zulke hoge kosten: velen zullen besluiten om nog altijd geen aangifte te doen. Wie een Nederlandse achternaam heeft en zich toen hij de bankrekening opende, heeft geïdentificeerd met zijn Nederlandse paspoort, zal vermoedelijk niet door de bank ‘ontdekt’ worden als Amerikaan. Steffens bevestigt dat de bank niet alles ziet. ‘Wij zijn alleen verplicht ons best te doen.’ Durlacher wijst erop dat het strafbaar is om geen aangifte te doen, en dat de boetes hoog kunnen zijn.

In het uiterste geval kan iemand met de dubbele nationaliteit zijn Amerikaanse paspoort inleveren. Durlacher: ‘Ook dat is een hele procedure. Dan moet je eerst kunnen aantonen dat je de afgelopen zes jaar aangifte hebt gedaan. Bovendien: zou je dat wel doen, een nationaliteit afzweren waar zo velen juist smartelijk naar verlangen? ‘Je hebt iets wat je kunt gebruiken. ‘Als je wilt studeren in de VS, of je wilt er werken: als US Citizen is het geen probleem.’

Financiële aderlating

‘Het is het klassieke voorbeeld van powerplay’

  ‘Deze grap gaat mij waarschijnlijk rond de € 15.000 kosten,’ verzucht Mike Beaujean (39). Maar dan is de financieel specialist uit Utrecht ook definitief verlost van het risico op een boete (of erger), omdat hij niet zou voldoen aan de Amerikaanse belasting­regels voor ‘US persons’ buiten de VS. Beaujean is een van die schrijnende gevallen van Nederlanders met een tweede, Amerikaanse, nationaliteit die worden getroffen door Fatca.
Wie
Mike Beaujean (39)
Beroep
Financieel specialist
Waar
Rotterdam
Hoe
Geboren in de VS, na drie maanden naar Nederland verhuisd

‘Ik ben in de VS geboren toen mijn Nederlandse moeder en Franse vader daar een paar jaar woonden in verband met het werk van mijn vader. Drie maanden na mijn geboorte verhuisden we naar Nederland. Ik dus als “Amerikaan”, inclusief Amerikaans paspoort. Na aankomst in Nederland ben ik meteen officieel Nederlander geworden. Ik heb helemaal geen verdere banden met Amerika, maar heb wel altijd mijn Amerikaanse nationaliteit en paspoort behouden. Ik ben me als “virtueel Amerikaan” nooit bewust geweest van eventuele plichten jegens de VS. Ik leef, woon en werk mijn hele leven gewoon in Nederland en er was in mijn ogen dan ook geen reden om af te zien van mijn Amerikaanse burgerstatus.

Aanschaf pensioenproduct niet mogelijk

Ik kwam in aanraking met Fatca toen ik bij een bank een aanvullend pensioenproduct wilde kopen. De bank in kwestie wilde van mij het bewijs dat ik voldeed aan de verplichtingen die de Amerikaanse belastingdienst IRS stelt aan niet-ingezetenen met de Amerikaanse nationaliteit. Dat bewijs kon ik echter niet leveren. Sterker nog, ik heb niet eens een Amerikaans burgerservicenummer (Social Security Number, SSN) en was me tot zeer recent niet eens bewust van de belastingplicht die rust op US persons.

De aanschaf van dat product ging dus niet door. Maar ik werd er wel een beetje zenuwachtig van. Niemand heeft immers zin in gedoe met de IRS en de Amerikaanse overheid. Via een contact kwam ik in gesprek met fiscalist Ruben Freudenthal van Deloitte. Samen met hem heb ik een oplossing voor het probleem geformuleerd en we zitten nu midden in de uitwerking. Het is een veilige, maar ook dure oplossing.

Stap één was dat ik een SSN aanvroeg. Dat kon kosteloos via het Amerikaanse consulaat in Amsterdam. Wel is het een hele toestand, omdat ik bijvoorbeeld moest aantonen dat ik na die eerste paar maanden nooit meer in de VS heb gewoond of gewerkt. Die procedure loopt nu en kan nog wel zes maanden duren.

Amerikaanse inkeerregeling

Stap twee is dat ik gebruik wil maken van, zeg maar, een soort Amerikaanse inkeerregeling. Je moet je hele financiële handel en wandel, inclusief inkomstenbelasting in Nederland, van de afgelopen jaren via de juiste formulieren indienen. Daar heb ik gewoon hulp bij nodig, want de Amerikaanse fiscale regels zijn heel anders dan de Nederlandse. De VS kennen bijvoorbeeld een vermogenswinstbelasting.

Om te zorgen dat alles echt klopt en alle cijfertjes en vinkjes op de juiste plaats staan, word ik, behalve door Deloitte, ook ondersteund door een Amerikaanse belastingconsultant en een heel goede Amerikaanse advocaat. Op deze manier zorgen we ervoor dat we het oordeel van de IRS kunnen afwachten, zonder mijn identiteit bekend te maken. Als er dan iets mis is, kunnen we dat alsnog repareren.

Daarna zou ik pas de stap kunnen nemen om mijn Amerikaanse nationaliteit op te geven. Je moet dan weer naar het consulaat om een eed af te leggen dat je niet langer Amerikaan wilt zijn. Dat kost ook weer veel geld, iets van $ 2500. Voorheen was dat aanzienlijk lager, maar sinds Fatca is die prijs fors opgeschroefd.

Ik vind het uitermate zuur dat iemand zoals ik, die feitelijk nooit iets met de VS te maken heeft gehad, op deze manier op stang en op kosten wordt gejaagd. Het is het klassieke voorbeeld van Amerikaanse powerplay. Het is een dure en vervelende exercitie. Dat hadden ze er bij mijn geboorte niet bij verteld. Gelukkig heb ik ­inmiddels contact met veel lotgenoten.’

Niet langer Amerikaanse

‘Ik voel me Nederlandse, in hart en nieren’

Kris Pelleboer is er nog steeds ontdaan over. Op 19 Dezember 2013, de datum staat in haar geheugen gegrift, kreeg zij een brief van Nationale-Nederlanden (NN), toen nog onderdeel van de ING Groep, dat de bank haar beleggingsrekening verbonden aan een hypotheek bij Westland-Utrecht beëindigde. Reden: Kris Pelleboer, geboortenaam Kristen Knouse, heeft naast de Nederlandse ook de Amerikaanse nationaliteit.

Wie
Kris Pelleboer (47)
Beroep
Beleidsmedewerker
Waar
Den Haag
Hoe
Geboren in VS, getrouwd met Nederlander, woont hier sinds 1993

De bank wilde niet langer beleggingsdiensten aanbieden aan ‘US persons’, wegens de problemen die dat met Fatca zou kunnen geven, zo stelt Pelleboer. NN ontkent dat Fatca de boosdoener is en zegt dat oudere wetgeving van de SEC, de Amerikaanse beurstoezichthouder, de reden is dat zij het contract heeft opgezegd. ‘Wij hebben mevrouw Pelleboer aangeboden extern advies daarover te vragen en dat te vergoeden’, aldus een woordvoerder.

Administratieve rompslomp

‘Ik was boos en verdrietig dat NN dit van de ene op de andere dag kon besluiten en ook geen schaderegeling aanbood. Mijn ouders hebben de Amerikaanse ­nationaliteit en wonen nog steeds in de VS. Ik ben daar geboren en op mijn 25ste naar Nederland verhuisd, samen met mijn man, die ik op de universiteit heb ontmoet.

Wij wonen en werken al sinds 1993 in Nederland en ik heb ook een Nederlands paspoort. Het is als Amerikaanse een steeds terugkerende administratieve rompslomp om hier de woon- en werkvergunning te verlengen. Vandaar dat ik vrij snel de Nederlandse nationaliteit heb aangenomen.

Ik voel me al met al Nederlandse in hart en nieren en betaal hier keurig belasting. Wij hebben in 2005 een huis gekocht en daarvoor een beleggingshypotheek afgesloten. De beëindiging daarvan door NN dwong ons een nieuwe hypotheek af te sluiten. Hoeveel schade wij daardoor hebben geleden, is moeilijk vast te stellen. Dat hangt van allerlei factoren af. NN zei het ook vervelend te vinden, maar hief de ­beleggingsrekening niettemin op.

Wij hebben nog geprobeerd met hulp van een advocaat van onze rechtsbijstandsverzekeraar om een voet tussen de deur te krijgen. Maar daar had men van deze problematiek geen kaas gegeten. We konden bij de rechter ook niet aantonen wat de onmiddellijk geleden schade was.

Een beroep van een andere Amerikaanse Nederlander bij het College voor de Rechten van de Mens dat ING Bank US persons discrimineerde op grond van hun nationaliteit, werd tot mijn verbazing verworpen. Volgens het College heeft ING Bank zich te houden aan Amerikaanse wetgeving en is die gelijk te stellen aan Nederlandse algemeen verbindende voorschriften.

Amerikaanse nationaliteit opgeven

Om van de jaarlijkse plicht tot belastingaangifte aan de IRS af te komen en onze pensioenen en Nederlandse bankrekeningen veilig te stellen, kon ik niet anders dan mijn Amerikaanse nationaliteit opgeven. Ik ben in februari dit jaar naar het Amerikaans consulaat in Amsterdam gegaan om dit te regelen. Met behulp van een fiscaal specialist in deze materie hebben wij alsnog de verplichte belastingaangifte gedaan van de afgelopen vijf jaar voor de IRS.

Dit kostte ons € 1500. Ook hebben we $ 2500 betaald voor het opgeven van mijn Amerikaanse nationaliteit. De prijs hiervoor was in 2014 vervijfvoudigd met als verklaring dat het US State Department extra mensen moest aannemen om het stuwmeer aan aanvragen te verwerken. Maar ik wacht nu al zes maanden en heb nog steeds geen bevestiging gekregen dat ik niet langer US person ben.

Ik ben de afgelopen anderhalf jaar ook niet meer naar de Verenigde Staten gereisd. Want je weet niet wat er aan de grens gebeurt wanneer je wordt aangehouden. Ik ben blind en heb in het verleden mijn blindengeleidehonden uit de VS gehaald. Die bevallen mij beter dan de honden die in Nederland zijn opgeleid. Dat ga ik nu dus niet meer doen, omdat ik niet weet welk risico ik loop.

Ook moet ik er niet aan denken dat een van mijn Amerikaanse ouders of vrienden overlijdt. Ik durf echt niet naar de VS te reizen zolang ik geen uitsluitsel heb.’

Artikel uit Financieel Dagblad

Taco Mulder is econoom en schrijft nu voor Personal Finance. In zijn 30-jarige FD-carrière berichtte hij o.m. over financiële markten, mededinging en fiscale zaken. Ook was hij EU-correspondent. Lees hier alle artikelen van Taco Mulder

Cor de Horde werkt sinds 2006 bij het FD (daarvoor bij het ANP, o.m. in Brussel). Specialisatie: verzekeraars, banken. Dol op rare financiële constructies.
Co-auteur van het boek De val van SNS Reaal. Lees hier alle artikelen van Cor de Horde

Een versie van dit artikel verscheen op zaterdag 29 augustus 2015 in het Financieel Dagblad. Op dit artikel rust auteursrecht van het Financieel Dagblad en respectievelijk van de oorspronkelijke auteur(s). Klik hier voor de originele publicatie.

 

Neem nu contact op voor meer informatie

 

 

Meld je aan voor de nieuwsbrief om op de hoogte te blijven.

Blijf op de hoogte van alle informatie die je als US Person nodig hebt.

"*" geeft vereiste velden aan