Libération: Belastingproblemen voor Europese ‘Accidental Americans’

Volgens Libération zijn ongeveer 300.000 Europeanen, geboren in de Verenigde Staten maar slechts kort daar gewoond, levenslang belastingplichtig vanwege strenge Amerikaanse wetten. Dit wordt gezien als een soort ‘imperialisme’ dat de Europese Unie probeert aan te vechten.

Accidental Americans

De zogenaamde ‘Accidental Americans’ zijn al tien jaar een bron van irritatie in de transatlantische relatie. Het zijn mensen die in de Verenigde Staten zijn geboren, maar slechts voor korte tijd, soms slechts enkele dagen, tijdens een tijdelijke verblijf van hun ouders. Sindsdien hebben ze geen enkele band meer met hun Amerikaanse thuisland.

Toch hanteert de Amerikaanse overheid het principe van ‘jus soli’ (het recht van de grond), vooral met betrekking tot belastingen. Iedereen die op Amerikaans grondgebied is geboren en automatisch de Amerikaanse nationaliteit heeft verkregen, moet daarom hun hele leven belasting betalen aan de Verenigde Staten. Er zijn ongeveer 1 miljoen mensen wereldwijd die hiermee te maken hebben, waarvan 300.000 in Europa, waarvan 40.000 in Frankrijk.

Deze mensen betalen echter al belasting in het land waar ze wonen. Volgens het ‘ne bis in idem’-principe kan hetzelfde inkomen niet tweemaal worden belast, maar de Amerikaanse autoriteiten weten hoe ze dit moeten omzeilen door te profiteren van de verschillen in belastingwetten tussen landen.

In Frankrijk, waar de belastingen hoog zijn, worden levensverzekeringen bijvoorbeeld minder belast dan aan de andere kant van de Atlantische Oceaan. De Amerikaanse belastingdienst heeft zich er echter op toegelegd dit verschil in eigen voordeel te gebruiken, evenals met betrekking tot CSG (Contribution Sociale Généralisée), die aftrekbaar is van het belastbare inkomen in Frankrijk, maar niet bestaat in de Verenigde Staten. Dit leidt tot dubbele belastingen.

FATCA in strijd met Europese richtlijn?

Het Amerikaanse fiscale imperialisme kreeg concrete vorm met de FATCA wetgeving (Foreign Account Tax Compliance Act), die in maart 2010 werd aangenomen door het Amerikaanse Congres. Deze wet, in combinatie met het dreigen met het in beslag nemen van 30% van de dollaractiva van westerse banken als ze geen financiële gegevens van hun klanten die in de VS zijn geboren, zouden verstrekken, dwong Europese landen om ermee in te stemmen. Frankrijk deed dit bijvoorbeeld in september 2014.

Oorspronkelijk was het doel van FATCA om belastingontduiking tegen te gaan, maar in de praktijk trof het vooral de levens van ‘Accidental Americans’.

De Europese Unie begon in mei 2016 te reageren met een richtlijn bedoeld om de gegevensbescherming (AVG) voor haar inwoners te versterken. Deze richtlijn is duidelijk in conflict met FATCA, die de massale overdracht van persoonlijke en financiële informatie zonder enig filter inhoudt.

Echter, deze richtlijn geldt niet met terugwerkende kracht. Dit probleem blijft grotendeels in handen van de EU-lidstaten, die niet goed coördineren en daarom weinig impact hebben. Een gespecialiseerde Luxemburgse advocaat, Vincent Wellens, beweert zelfs: “De overdracht van persoonsgegevens aan de Amerikaanse belastingdienst is onrechtmatig volgens de AVG en heeft dus geen wettelijke basis.”

In 2018 drong het Europees Parlement er bij de lidstaten op aan om alle vergelijkbare overeenkomsten als FATCA collectief op te schorten, maar dit had weinig effect. De Europese Commissie werd uiteindelijk gedwongen om het probleem serieus aan te pakken, nadat klachten waren ingediend door ‘Accidental Americans’ uit alle 27 lidstaten.

In Frankrijk probeerde de Association of Accidental Americans (AAA), met ongeveer 1.400 leden, eerst de Nationale Commissie voor Informatierechten en Vrijheden (CNIL) aan te spreken, die verantwoordelijk is voor gegevensbescherming, maar deze wees de zaak af en stelde dat het aan de lidstaten zelf was om de FATCA-overeenkomst te herzien in overeenstemming met de Europese richtlijnen.

Vervolgens bracht de AAA de zaak voor de Raad van State, die in 2019 oordeelde dat de verzamelde gegevens adequaat en evenredig waren met het doel van fraudebestrijding en belastingontduiking. Dit betekende geen einde van de strijd, en de AAA wendde zich tot de Europese autoriteiten.

Belgische Gegevensbeschermingsautoriteit

In België oordeelde de Gegevensbeschermingsautoriteit op 23 mei 2023 anders en beval de stopzetting van de gegevensstroom naar de Verenigde Staten zoals voorzien in de FATCA-overeenkomst. Hoewel dit ernstig lijkt, wordt gesteld dat als deze gegevensstromen niet voldoen aan de Europese regelgeving inzake gegevensbescherming, ze moeten worden stopgezet.

De boodschap aan de Europese buurlanden is duidelijk: EU-lidstaten moeten zich houden aan de EU-wetgeving. Hoe langer ze aarzelen, hoe minder acceptabel hun traagheid wordt. De Belgische regering ging echter in beroep tegen deze beslissing omdat ze geen conflict wilde met de Verenigde Staten.

In de afgelopen maanden is de Europese Commissie eindelijk wakker geschud en heeft ze voorgesteld om de lidstaten te adviseren en bij te staan bij hun beoordeling van internationale overeenkomsten die zijn gesloten vóór de inwerkingtreding van de Algemene Verordening Gegevensbescherming.

De vraag blijft of de Verenigde Staten, die beweren jaarlijks $345 miljard aan belastinginkomsten te verliezen als gevolg van fraude, bereid zijn hun wereldwijde belastingpraktijken te heroverwegen.

Het Europees Parlement houdt de kwestie van de belastingheffing in de Verenigde Staten nauwlettend in de gaten, aangezien geleerden hebben gesuggereerd dat dit problematisch kan zijn vanwege de onredelijke verplichtingen die FATCA met zich meebrengt. We zullen moeten afwachten hoe deze situatie zich verder ontwikkelt.

Americans Overseas

Wij, de oprichters van Americans Overseas, zijn geboren in Nederland en hebben onze Amerikaanse nationaliteit gekregen via onze (Amerikaanse) moeder.

Toen wij rond 2013 voor het eerst over het belastingverdrag Nederland Amerika hoorden, heerste er bij ons ongeloof (dit kan toch niet waar zijn), woede (waarom kan men dit zomaar doen), angst (krijg ik nu boetes of problemen), en paniek (wat moet ik doen).

Het is (helaas) wel waar dat er een Amerikaanse belastingplicht is voor Nederlanders die de Amerikaanse nationaliteit door geboorte hebben verkregen. Er was voor ons geen informatie van de lokale overheid, het consulaat verwees ons naar de IRS, en de IRS was ondoordringbaar.

Wij zijn daarom dit initiatief begonnen om mensen te helpen met goede informatie, onnodige paniek te voorkomen, en vrijblijvend en kosteloos hulp aan te bieden. Indien gewenst en nodig beschikken wij over een netwerk van betaalbare professionals (accountants), die u verder kunnen helpen met uw Amerikaanse belastingverplichtingen.

Neem nu contact op voor meer informatie

Bron: Libération