Exclusive Citizenship Act of 2025: Wat betekent dit wetsvoorstel voor Amerikanen in het buitenland?

Begin december 2025 diende de Amerikaanse senator Bernie Moreno een nieuw wetsvoorstel in: de Exclusive Citizenship Act of 2025. Dit wetsvoorstel, vaak aangeduid als de Exclusive Citizenship Act, kreeg wereldwijd direct veel aandacht, vooral onder Amerikanen die in het buitenland wonen of een dubbele nationaliteit hebben. Hoewel het voorstel nog in een zeer vroeg stadium zit, zorgt het nu al voor onzekerheid. In dit artikel leggen we uit wat het voorstel inhoudt, wie erdoor geraakt zou worden en waarom de kans klein is dat het uiteindelijk daadwerkelijke wetgeving wordt.

Wat stelt de Exclusive Citizenship Act voor?

Het wetsvoorstel wil dat Amerikaanse burgers geen dubbele nationaliteit meer mogen hebben en introduceert het principe van “exclusive loyalty” aan de Verenigde Staten. In de kern houdt de Exclusive Citizenship Act het volgende in:

• het wordt verboden om tegelijkertijd Amerikaans staatsburger en staatsburger van een ander land te zijn;

• Amerikanen die bij inwerkingtreding al een tweede nationaliteit hebben, krijgen één jaar om te kiezen of zij afstand doen van hun buitenlandse nationaliteit of van hun Amerikaanse;

• Amerikanen die na inwerking van de wet vrijwillig een andere nationaliteit aannemen, zouden automatisch hun Amerikaanse staatsburgerschap verliezen;

• de overheid moet nieuwe regels en handhavingsinstrumenten ontwikkelen om te controleren wie wel en geen dubbele nationaliteit heeft.

Dit is een grote breuk met de huidige praktijk, waarbij dubbele nationaliteit wordt toegestaan en wereldwijd miljoenen Amerikanen deze status hebben.

Belangrijke fiscale nuance

Het huidige voorstel gaat uitsluitend over dubbele nationaliteit.

Er wordt in het voorstel vanuit gegaan dat iedere Amerikaan voldoet aan zijn of haar belastingverplichtingen. Wanneer iemand afstand doet van het Amerikaanse staatsburgerschap, vervalt de belastingplicht niet automatisch. Die eindigt pas wanneer deze volgens de wet- en regelgeving volledig is afgesloten met:

• een ingediend Form 8854, en

• de vereiste belastingaangiftejaren.

Het is daarom uiterst belangrijk geen aannames te doen over mogelijke fiscale gevolgen.

Wie zou door de Exclusive Citizenship Act getroffen worden?

De groep die geraakt kan worden is omvangrijk. Denk aan:

• Amerikanen die door geboorte automatisch twee nationaliteiten kregen, bijvoorbeeld via ouders of door geboorte in het buitenland;

• genaturaliseerde Amerikanen die hun oorspronkelijke nationaliteit behielden;

• Amerikanen die via huwelijk of langdurig verblijf in het buitenland een tweede nationaliteit verkregen;

• kinderen met ouders van verschillende nationaliteiten;

• personen die zich niet bewust zijn dat zij een buitenlandse nationaliteit hebben, wat vaker voorkomt dan veel mensen denken.

Waarom is er zoveel kritiek op de Exclusive Citizenship Act?

De voorgestelde maatregelen roepen brede kritiek op van juristen, migratie-experts, belangenorganisaties en politici. Deze kritiek richt zich op vier hoofdpunten:

1. Waarschijnlijk ongrondwettelijk

Het Amerikaanse Hooggerechtshof heeft eerder bepaald dat burgerschap niet mag worden afgenomen zonder vrijwillige en bewuste afstand. Automatisch verlies van burgerschap, zoals in dit voorstel, is daarmee juridisch zeer twijfelachtig.

2. Onuitvoerbaar in de praktijk

De VS heeft geen centraal register van burgers met dubbele nationaliteit. Handhaving zou daardoor:

• jaren duren,

• extreem duur worden,

• en voor een groot deel afhankelijk zijn van zelfrapportage, met alle risico’s van willekeur.

3. Grote gevolgen voor gezinnen

Voor kinderen die automatisch meerdere nationaliteiten kregen, of volwassenen die hun oorspronkelijke nationaliteit niet kunnen opzeggen, zou de wet ingrijpende juridische en persoonlijke problemen veroorzaken.

4. Discriminatoire en politieke risico’s

Critici waarschuwen dat de wet een potentieel precedent creëert voor het ondermijnen van burgerrechten, vooral voor Amerikanen die buiten de VS wonen.

Is de Exclusive Citizenship Act al van kracht?

Nee, het voorstel is nog niet van kracht. Het is op dit moment slechts ingediend in de Senaat en moet eerst nog door de commissie worden behandeld. Daarna moet het zowel in de Senaat als in het Huis van Afgevaardigden worden goedgekeurd, om vervolgens ter ondertekening aan de president te worden voorgelegd. Zelfs als het deze volledige wetgevingsroute zou doorlopen, zal er vrijwel zeker een juridische strijd volgen.

De kans dat de Exclusive Citizenship Act in haar huidige vorm wet wordt, is daarom op dit moment klein.

Wat betekent dit voor u als Amerikaan in het buitenland?

Voorlopig verandert er niets aan uw status als Amerikaanse burger.

Er is geen reden om actie te ondernemen. U hoeft geen nationaliteit op te geven, geen formulieren in te vullen en niets voor te bereiden. Americans Overseas volgt de ontwikkelingen rondom de Exclusive Citizenship Act nauwgezet, feitelijk en zonder speculatie. Zodra er officiële beweging is binnen het wetgevingsproces, informeren wij onze achterban onmiddellijk.

Reactie van Linda Mabelis: “Daan Durlacher, oprichter van Americans & Expats Overseas, heeft nog meegemaakt dat zo’n wet er vroeger was. Je verloor automatisch je Amerikaanse staatsburgerschap wanneer je een tweede nationaliteit had of wanneer je bijvoorbeeld in militaire dienst ging in Nederland. Deze nieuwe Exclusive Citizenship Act past in een America First-gedachtegang, maar de impact zou enorm zijn. Wetgevers houden doorgaans weinig rekening met Amerikanen die buiten de VS wonen.”

Wat kunt u nu al doen?

Voor nu is het vooral belangrijk om kalm te blijven. De Exclusive Citizenship Act is geen wet en bevindt zich nog helemaal aan het begin van het wetgevingsproces. Het is verstandig om ontwikkelingen uitsluitend via betrouwbare bronnen te volgen, zoals Americans Overseas of officiële overheidssites, zodat u niet wordt beïnvloed door speculatie of onjuiste berichten op sociale media.

Mocht u vragen hebben over uw persoonlijke situatie of behoefte hebben aan verduidelijking, dan kunt u altijd contact opnemen met Americans Overseas. Wij staan klaar om u te informeren en te ondersteunen zolang dit proces loopt.

Neem nu contact op voor meer informatie

Bronnen Exclusive Citizenship Act

• Wetsvoorstel Exclusive Citizenship Act
• Statement on Senator Moreno’s Unconstitutional Citizenship Proposal
• Travel state dual nationality
• Forbes: Exclusive Citizenship Act